Andere Canadese bezoekers

De Canadese dag van 13 september 1987 was voor Jozef De Keyser uit Adegem heel bijzonder:
hij zag immers zijn vriend Ronald Haunts terug. R. Haunts had de leiding bij de aanleg van het
Canadees Kerkhof en genoot in 1945-46 onderdak bij de familie De Keyser in Adegem.

Naast de bezoekers die men zag op de traditionele Canadese dag waren er nog heel wat andere Canadezen die in groep of individueel het kerkhof, waar zoveel van hun landgenoten begraven lagen, kwamen opzoeken. In juni 1946 bijvoorbeeld ontving de Allied Belgium Club verschillende Canadese families die de lange overzeese reis hadden ondernomen. De groep verplaatste zich per trein en na Adegem vertrok het hele gezelschap naar Knokke, waar het een uiteenzetting kreeg over de vaak bloedige gevechten die zich er voor de bevrijding afspeelden.

En in die eerste jaren na de oorlog werd Adegem soms wel geconfronteerd met merkwaardige verzoeken vanuit Canada. Zo bevestigden burgemeester Leopold Van Watermeulen en pastoor Herman Van Damme op 16 september 1946 dat de aarde die in een koffertje werd gedeponeerd wel degelijk voortkwam van het graf van korporaal Percy, die sneuvelde op 7 september 1944. Dit verzoek kwam van de echtgenote die op die manier toch nog 'iets' van haar man wilde bezitten. Nadat de aarde was gezegend en voor echt verklaard, werd het koffertje verzegeld en verzonden.

De Belgische Vereniging van Canadese Veteranen was bijna steeds vertegenwoordigd op de officiële Canadese dag van september. Op 3 mei 1959 echter verzorgde deze vereniging, in samenwerking met het Brits Legioen, afdeling Gent, een aparte herdenking en dit in aanwezigheid van ambassadeur Sidney Pierce, consul-generaal Muntz van Engeland, gouverneur van Oost-Vlaanderen Mariën en nog talrijke andere hoogwaardigheidsbekleders. Op deze plechtigheid waren ook verschillende oud-strijdersverenigingen met vaandel uit de omliggende gemeenten aanwezig. Naar goede gewoonte werden de voorname bezoekers naderhand door burgemeester De Kesel op het gemeentehuis van Adegem ontvangen waar het gulden boek werd getekend en er een receptie werd aangeboden.

Op 20 oktober 1950 kwam een belangrijke Canadese delegatie van de Canadese Zeemacht een bezoek brengen aan hunne overleden strijdmakkers. Later volgden oud-strijders die vanuit Canada nog eens het strijdtoneel wilden verkennen. Begin juli 1964 werd een afvaardiging van The Royal Canadian Legion in Adegem ontvangen op het gemeentehuis na een bezoek aan het kerkhof. De bezoekende groep Canadese oud-strijders, op Maple Leaf Up Tour in Europa toonde zich bij monde van hun president, de heer Fred T. O'Brecht, zeer opgetogen over de ontvangst in Adegem: "On behalf of all members of the Maple Leaf Up Tour, may I offer our sincere thanks to you tor the very cordial and warm reception we received on our arrival in Adegem. We were especially pleased that you honored us by accompanying us to the Canadian cemetery for the short, but most impressive, ceremony. I know, I speak for everyone on the tour when I say that we will long remember Adegem and the kind reception which we received there...

Tussen al die militairen door kwamen ook wel groepen jongeren uit Canada naar het kerkhof. Dit gebeurde bijna altijd door toedoen van Norbert en Jackie Pauwels, twee broers uit Adegem die naar Canada waren geëmigreerd en die er, naast tal van andere activiteiten, ook een reisbureau hadden opgericht, Pauwels Travels, dat vele Canadese jongeren voor een grand tour naar Europa bracht. Bij deze trips vergaten de gebroeders het Canadese kerkhof in Adegem niet.

In augustus 1970 bezochten een vijftigtal studenten het kerkhof. Ontroerd wandelden ze langs de graven en velen namen een souvenir mee: een beetje aarde, een bloem, een twijgje van een maple, enzovoort. Naderhand werd de groep door burgemeester De Kesel op het gemeentehuis ontvangen en de jonge Canadezen waren verrukt over het gemoedelijke en spontane onthaal dat hen te beurt viel. Vanzelfsprekend volgden later nog meer dergelijke bezoeken en opvallend daarbij was de dankbaarheid die de Canadezen tegenover Adegem en zijn bevolking aan de dag legden.

Hoe langer de oorlog achter ons lag, hoe meer veteranen er op bezoek kwamen. Midden een fikse sneeuwbui kwamen eind maart 1978 een groep Canadese parlementsleden op het kerkhof aan, waar ze werden ontvangen door ambassadeur Lamoureux en burgemeester Rotsart de Hertaing. Verscheidenen onder hen hadden zelf in de streek gevochten. Eveneens in maart, maar dan in 1980 was een bevrijder van het Meetjesland op bezoek. Het betrof majoor Paterson die in 1944 Oostkamp-Maldegem en omgeving bevrijdde en de held van de Slag om Oostkamp-Moerbrugge werd genoemd. Bij een rondgang van het kerkhof las de commandant de namen van de mannen die hij persoonlijk had weten sneuvelen. In groep of individueel, van over heel de wereld, kwamen en blijven nog steeds de bezoekers komen.

Bij het Cross of Sacrifice ligt dan ook meestal een ruiker van papavers, neergelegd door de leden van een regiment, door een generaal, door een individuele passant... De Canadezen vergeten hun gesneuvelden zeker niet.

Bezoek van de leden van de Canadian Parachute Battalion Association aan het Canadees kerkhof op 11 juni 1989