Zen Gloeiende vuurdoorn: stekels weren zich dapper tegen de haagschaar. Het sparrenbos groeit. Alleen de naalden weten in welke richting. Gisteren nog droog. Vandaag lag de beek kletsnat boven de bermen. Kamperfoeliegeur. Een lege schuur sluimert in. Een hooihark roest weg. Water dat opspuit: onzacht belanden druppels op stekelbessen. Een veertje ontsnapt. Een meesje wipt mee omhoog alsof er geen kooi. Bevende klaproos op de berm van een veldweg, bijna vertrappeld. Een jong hazelhoen. Het kakelt wat in zichzelf waar het bos begint. Snikhete zondag: ruiters vuren hun paard aan. Wie valt het eerst dood? Het grassprietje slikt. Ook kleine dingen verstaan de tongval van dauw. Het kreekgebied slaapt. Alleen het ruisende riet blijft verder wuiven. Tussen het lover weeft de spin heel nauwkeurig haar glanzend vangnet. Vlak voor de maaibeurt: niets is zo roerloos als gras dat zich laat aaien. Een takje brak door. De berk ving zijn geluid op. Opeens was het nacht. Een oud spinnenweb danst heen en weer in de wind. Niets erin roert zich. Een eend schudt de kop. Eindelijk is ze verlost uit het nauwe wak. Bomen vertakken, zoals brede rivieren, hun winterweelde. Nog schijnt de herfstzon: zonnewijzers tellen traag hoeveel schaduw rest. In het wandelbos: aan een eik leunend de stok van lopen verlost. De spin in het web weeft ineens weer drie draden, vlug als de bliksem. Een bolletje vuur sprong regelrecht op een jas een gaatje brandend. Een zwarte kater, daarop een lichtvlekje wit een steenworp van hier. Van een sigaret lag het peukje te branden dwars door het vloerkleed. Een regenton wacht bleek in de zon op haar kop: een barst in haar buik. Een potloodslijper. Daarin weerloos en kriepend het kleine stompje. Het beverig web rafelt ten allen kante. De spin geeft het op. Cocktailreceptie. Geel rietje in duur drankje leunt op blokje ijs. Bloedrode ballon, heerlijk naar omhoog zwevend bij zonsondergang. Roestbruine romp roept witte blindzeilen op: nergens een vaargeul. Vosrood naast pauwblauw: kleuren houden een wedloop in een grasgroen perk. Een kleine rivier waarin een ster zich spiegelt. Of is het Shiki? In het oeverlicht ligt een gekloofde riethalm: de zon spreidt haar bed. Mooi potloodstompje! Door gewrijf toegetakeld kladschriften en gom. Hoe het rietgras ruist. Hoe het verweert in de zon. Het dak kan wachten. Zomaar een brugje. Of er ooit water omheen of eronder liep? Bouwvallig muurtje. Duizendschoon en distelvink. Doodstil de koekoek. Op vaste poot staat waar zwaar aan getimmerd werd; geen nagel ontbreekt. Een veertje woei op. Het benam bijna het zicht van de hazelnoot. Naast stompe beitels die het hardhout verkerven glanst een vlijmscherp mes. Opeens is het stil. Zo stil dat zelfs op het dak het ruisriet verstomt. Vanaf een duinpan de zon halsreikend naar iets. Iets wat hier zee heet. Het roodborstje zingt. E�n na ��n op de vuurdoorn rijpen de bessen. Zo zacht is het krijt dat het zichzelve wegschrijft. Af en toe breekt het. Een nagelvijltje: op de blinde kant bloedloos een propje watten. Opnieuw leeft de tuin van getater en hoogmoed: ��n krokusje bloeit. Wijn in een bierkan. Een slokje gezelligheid vraagt naar geen omhaal. Muggen cirkelen boven een reepje papier hun laatste rondjes. Verre bergkoekoek. Kiezelsteen en waterval roepen zijn roep op. Stinkertjes halen, ver van de rozen vandaan, hun troetelnaampje. Een boom ligt geveld. Langs vertrappelde splinters vervloeit een lichtstraal. Gezien in het bos: een heerlijk plekje stilte met daarin wat mos. Twee dennennaalden. Op ��n poot van de rietstoel beweegt hun schaduw. Languit in de wei ligt een jonge fruitboomtak, daaronder sterft gras. Hoog zingt de grasmus. Op de rand van een aardkluit rusten haar poten. Late wandelaar; wetend dat het biezenbos de herfst met hem deelt. Het bos wordt gewekt. In de roep van ��n vogel glanzen drie zonnen. Klaproos en koornbloem liggen gespleten bijeen tussen de stoppels. Laagland en beemden. Verloren tussen spreeuwen een jonge sperwer. Avond en bleke maan. 't Vuur blijft onaangestoken. Een deur gaat op slot. Bamboe in de tuin. Iedere scheut wekt een scheut. Een druppel haast zich. Het huis staat er nog. Vanop de heuvel kijkt het tegen de zon in. Zoet avondgeluid dat doet denken aan stilte: er klept een klokje. Bijna vertrappeld tot in haar verste uithoek: steeds aardser de maan. Vlek op tegelvloer. Wijnspatten op bloemmotief. Ach, ooit weer jong zijn! De duisternis valt. Het krijsend blad van de zaag schrijnt ook di� nog weg. Stilte wordt gewekt. Ook de stilstaande wijzers wachten in de klok. Het paard trekt de ploeg. De boer stapt krom in de voor recht naar de winter. De knotwilg huivert. Met al zijn gave wortels zuigt hij het land droog. De harp wordt bespeeld. Het geofferde hout krijgt een serenade. Een snikhete noen. Er is gesis in het gras. De slakken slijmen. Zingende krekels dagen de kikvorsen uit: een grassprietje beeft. De bergkoekoek zingt. Hoe hees ook zijn zang weerklinkt, nooit weent de echo. Na de regentijd, wanneer de zon het heetst is, sijpelt de knotwilg. Ai, ginds een doornhaag. Naar met de gevallen bes happen twee merels. De eik krijgt scheuten. Aan de rand van het loofbos laat hij zijn tooi zien. Tussen haar wijzers stapelt ze stofdeeltjes op: de tikkende klok. Diep in het mosdak verliest zich een druppel zon. Het schuurtje warmt zich. Geluid van klokjes. Ze bengelen in de wind aan dunne touwtjes. Als aardkluit ontwricht de doorwortelde zode: een dijk wordt gedicht. Er waait een blad neer. Onder de eik groeit een zwam. Straks vindt hij voedsel. Een koe op de dijk langs de fel hellende kant. Ach, hoe die spriet lokt! Houten wasknijper bijt zich vast in een broekspijp. Ha, hoe die wind rukt. Gewassen kleding. Ze wappert wat in de wind. Snuift nog wat zon op. Torren en slakken. Een vijver waarin iets leeft. De tuin herademt. Twee waterrimpels. Het plonzen van een doornbes maakt ze nog ronder. Het bootje glijdt voort. Blauwe roeispanen pletsen tegen een lichtstreep. De riek in het loof bracht zichzelf op nieuwe glans. De boer bleef steken. Zonlicht en palmen. Onderaan liggen verspreid donkere dadels. Stervende blaren. Een blad dekt een ander blad met wat humus toe. Op zoek naar windkracht: de mast van een vissersschuit met geel driehoekszeil. Vurige vingers bespelen de oude harp. Er breekt een snaar. Bijna een tempel het bladerdak van een eik: een grashalm rekt zich. In de kruiwagen wippen de droge blaren nog heel even op. Kwartel en staartgras. Herfst kleurt veren en halmen. Er komt samenspraak. Het speels oranje van de iepetakvlinder lost op in lichtval. Beslagen ruiten. Bij de buur gaat het licht uit. Ach, wou 't maar sneeuwen. O, kunnen zingen zoals merels of bossen of zoals trilgras. Het paadje groeit dicht. Roestig ligt het hoefijzer vlak naast de spijker. Scheutjes wijnazijn: hoe ze de kool doen glanzen in haar purperrood. Nat polderlandschap. Terwijl knotwilgen druipen krassen de meeuwen. Er fluit een vogel in een pas geverfd kooitje: elke dag heser. Met drie vier halmen legt de zee zich een tuin aan binnen een duinpan. Kanarievogels. Gekooid tot hun laatste uur trekken ze aandacht. Langs de molenvliet snelt het water naar het rad. Pletstenen wachten. Het ruisend beekje voert zonneschijn met zich mee. 's Nachts drinkt het maanlicht. Oude windmolen vangt wind voor het beetje graan van pottenkijkers. Het water loopt traag over de gladde steenrots; het zoekt zijn ritme. Tussen twee tuinen: afsluithek dat de hemel tart. Een tortel stort neer. Badende nimfen met twee rozen en een boek op ��n postzegel. Een boomblad waait op. Als de herfstwind gaat liggen vindt het een takje. Ondersteboven een postzegel op een brief: een kat op haar kop. De hele dag regen. Pas wanneer bomen schreien glanzen de blaren. Bloeiende cactus in vuurrood melkkannetje. Wat een morgenzon! Die blauwe vogel die de hele lente zong: zou hij gekooid zijn? Twee vogelpoten onder de rand van de goot. Geen vogel te zien. Duinzand komt tot rust. In het geribbeld landschap groeien drie sprietjes. De egel liep haastig tot bij het kommetje melk. Slurpte met slokjes. Nooit willen dit zijn een boom tussen geboomte: slechts willen ruisen. Langs nevelslierten priemend door het morgenlicht: glanzende veren. Gesnoerde pijnboom. Aan een bultige harskwast meet hij zijn groeikracht. Spreeuwen in de lucht. Gescheurde nevelsluiers groeten het zonlicht. Een pijnappel valt op het voetpad op een naald: ze zijn weer samen. Een aardkluit viel om, brokkelde langzaam uiteen. De boer bleef kijken. Over het voetpad rolt hard een pijnappel weg. Krakende schoenen. Stormwind zaaide zaad in verbrokkelde aarde. Het wordt aftellen. Ach, deze stilte. Hoe weerloos dit laatste blad op de vensterbank. Geen lichtje te zien: het woonhuis op de heuvel houdt niet van mensen. Gerimpeld water wandelt in wijde kringen. De bocht is niet ver. Op het erf een haan. In de weide twee schapen. In het huis geen kat. Zwaluwen geteld. Hier ��n en daar ��n en d��r. Gisteren ook al. Drie zandheuveltjes: een heilig plekje zwijgen met daarin het bos. Een slokje maanlicht op de rand van de tafel: vlak op een wijnvlek. Niet ver van het huis waar jachthonden te keer gaan: een leeg hertenkamp. Alleen verkreupeld kan het blijven ontroeren: het bonsaiboompje. Er valt een blaadje uit het hart van de bloemtuil precies in het licht. Druppel na druppel verdampt het waterstraaltje. Eentje loopt verder. Vijf kleine wonden. Gevoeld vijf scherpe nagels van ��n kattepoot. Blikjes en afval gegooid op smetteloos wit: toeristen en sneeuw. Door dollars ontwijd de heilige Fujiberg: toeristen en zen. Een bosduif viel dood. Nog lang hing haar kreet tussen de eksters. De volle leegte, daarin een blauwe hemel die de einder vult. Geen briesje vandaag. Af en toe blaast de kater een graspluisje weg. Een dunne riethalm. Hoe hij buigend zich opricht de aarde wijdend. Drie poezenagels maakten drie kleine gaten in de nieuwe laars. Drie bomen samen vertellen elk hun verhaal. Of er ��n luistert? Nacht en rosse maan. Het houtvuur knettert knotsgek. Geen uil vertoont zich. Uiteenspattende pletste het water omhoog: de kikvors keek weg. Het huis staat er nog. Vanop de heuvel kijkt het tegen de zon in. Zeven dauwdruppels lopen glanzend ��n na ��n langs een bamboeblad. Bijna vertrappeld tot in haar verste uithoek: steeds aardser de maan. Er lag een luchtbel op de ingeschonken melk: de poes dronk ze op. Weer een regendag met niets dan vlagen gevuld. Ook weer geen lege. Twee huisjesslakken kruipen moeizaam de muur op, de maan beweegt mee. Twee dennennaalden. Op ��n poot van de rietstoel beweegt hun schaduw. Een pijnboomwortel gevonden en meegebracht: hij bleef in leven. Gemaaid is de ma�s. Vochtige kolven loven het warme schuurtje. Heilig en veilig. Dertig jaar lang gekoesterd: droog boomwortelhout. Het bos wordt gewekt. In de roep van ��n vogel glanzen drie zonnen. Laagland en beemden. Verloren tussen spreeuwen een jonge sperwer. Nog steeds niet vermolmd, sierend de schoorsteenmantel, hout dat gered werd. Bamboe in de tuin. Overal jonge scheuten. Een druppel haast zich. Verstoorde stilte wond zich omheen de wandklok die eraan stuk ging. Winter in de tuin. Ingeduffeld snijdt de buur een takje haag weg. Het bonsaiboompje: alleen kreupel gewrongen blijft het ontroeren. Kaarslicht bij nevel: het dansend vlammetje lokt achter glas-in-lood. De melk voorverwarmd, een sneetje worst op een bord, voor de poes van buur. Vlek op tegelvloer. Wijnspatten op bloemmotief. Ach, ooit weer jong zijn! Elke dag geteld de botten op de sierboom. Het worden er veel. Twee waterwilgen. Door ��n en hetzelfde mes van hun kruin beroofd. Een boom groeit scheef. De taal van zijn takkenloof wordt moeizaam verdicht. Het waterpeil zakt. Slijkmossels zoeken de zee tussen twee grachten. Het paard sloeg op hol bang van het bonkend geluid van zijn eigen hoef. Het slijk spoelde weg. Later onder de varens zwom er een keitje. De boer naast de kar, ��n teugel strak in de hand, luistert naar het paard. Slagregen gulpt weg. Hoe verschansd ook het keitje de geul slokt het op. Krakende assen. Wie zich stilte heeft gewenst hoort wielen vloeken. Uit gepeins verlost door ongesmeerde assen. Wat een bevrijding! Wind wiegt een klaproos. Op de rand van haar roodheid een groene krekel. Geen dieper stilte dan de dag die zich ingraaft in hoog avondrood. Het poldergebied: een streek om te bewerken, zeggen de boeren. Het tuinhuisje glanst. Er plets een piepkleine drop naast de regenton. Koppen van nagels ��n voor ��n tussen de tang: hout komt op adem. Een sparappel zucht. Kabouters planten een boom diep in het nachtruim. Er vertrekt een trein. Er komt een trein ergens aan. Thuis wacht nu niemand. Twee waterdruppels: eer de riethalm ze afschudt vloeien ze samen. Een stengel groeit scheef, t� tenger voor het voorjaar. De bloem geeft niet op. Alleen de treurwilg grijpt met hangende armen naar druppels water. O! Kunnen vliegen zoals sneeuwvlokken vliegen; even geruisloos. Knisperend vonkje. Hoeveel hout deze winter slikt de open haard... Een muurtje viel om, precies daar waar het korstmos de linde kon zien. Een grijsgrauwe straat. Elk toefje waarneembaar groen is er onmisbaar. Bezaaide akker, daarin vogelverschrikkers met bolhoed en das. Die eik lijkt op mij, gaf de plataan te verstaan: hij raakte de kern. Wit was het eitje dat vannacht uit het nest viel in zijn eigen geel. Een vlinder ontpopt. Wat een vreemde wereld toch die lege cocon. Opeens vlamt het vuur: alsof Shiki de haard vult met flitsgedachten. 't Is tijd voor de spin. Ze weeft haar weefsel bijeen alsof het pluis is. Het regent maar wat, alsof water geen weg weet met dunne wolken. Harde geluiden: kampende ballen verslaan elkaars lichtgewicht. Avondritueel: in de krulsla een tuinslak op zoek naar voedsel. Twee watervogels; schuddend hun jonge vleugels vangen ze dauw op. Achter de ruiten het gezicht van de winter: rillende bomen. De waakzame boer heeft de winterse bieten een strodak bezorgd. Diep in de avond glanzen de rode bessen vogels uitdagend. De wind viel hem aan, daarna brak een grote tak van de lindeboom. Hoe koddig en teer huppelen de lammetjes op kromme pootjes. Verweesd zit een mus op de rand van een drinkschaal pootje te baden. Wachtende vuursteen. Ook hij biedt heel wat ruimte aan het plataanblad. Vlak naast de veldbaan lonken donkere bossen. Het sneeuwhoen loopt door. Het paard deed zijn best; er liggen zeven keutels. Vijf mussen vechten. Op de rommelmarkt: een nog bloeiende kerstroos tussen oud ijzer. De maan op haar smalst. Voorzichtig plukken handen een watermeloen. Deze middagmist waar geen kater doorheen wil: straks wordt de melk zuur. Melk gereed gezet naast 'n sneetje gerookte zalm en nog steeds geen kat. De melk voorverwarmd, de achterdeur op een kier, nog altijd geen Tom. De winter sterft weg in de hese geluiden van een oude kraai. Terug naar het bos. Het boshoen laat verstek gaan. Een zondag voor niets. Een omziende mier verdween in de mierenbelt. Wou ze wel werken? Zomerse paden. Precies op een varensblad doet de koekoek wat. Hoe die kater wacht, bibberend voor de huisdeur. Wie doet het hem na? Hij ging er vandoor met het laatste plakje zalm, de verwende kater. Stille momenten. Misschien stijgt het veertje op met die winterpluis. Warme winterdag. Halsreikend naar wat zonlicht zeven sneeuwklokjes. Kijk, zie die kikker! Alsof er geen vijver is springt hij op de bank. Breed wordt het water. Meegevoerd door twee stromen: een kleine rivier. De wind brult maar wat. Er zit meer kracht in die boom dan hij vermoed had. Koekoeksspeeksel pletst op een piepjong varenblad. Een wolkje lente! Op de oude harp, die op hoogglans gebracht werd, valt een zonnestraal. Harpsnaren trillen. Zelfs het hardhout herademt bij het klankenspel. De harp wordt bespeeld. Haar muziek wordt ingebed in dit haikuvers. ging haast vanzelf: een dauwdraad brak middendoor toen het briesje zweeg. Elke dag opnieuw brood de duiven gegeven. Toch kwam er oorlog. © Iris Van de Casteele (1990-2000)

De slak ligt ontzield. Een bezemstok stiet haar weg. De rest deed het zout. Over het grasperk loopt een kat met haar jongen. Een huismus schrikt op. Kurkdroge zomer. De hals van de afvoerpijp hunkert naar regen. Hoe blauw brandt de lamp. Zelfs de mug die haar nadert laat zich misleiden. Hoe takjes breken. Hoe ze daar liggen doodgaan terwijl het bos groeit. Grasmussen tjirpen. Een zwaluw swieswatelt wat. Opeens schijnt de zon. Een distelvlinder fladdert een bij achterna; een kater springt op. Een dauwpier kruipt weg. Verweesd glanst op het sprietje het slijm van een slak. Irissen bloeien. Diep kleurt de zomer hun ziel eer ze verbleken. Er ritselt iets dofs. Op een varenbed kruipend een kurkdroog naaldje. Wit penseelhaartje. Alsof na schildersverdriet geen roze meer rest. Vol kriebels de boom midden een sappig grasveld vol rode mieren. Een zwavelstokje in een lucifersdoosje; warm in een handpalm. Een boomblad zingt mee. Rond een rietstengel nestelt zich bevend de wind. Op ��n der snaren van de glanzende harp dansen twee lichtjes. Rafelgedachten. Als uitschietende draden van spinnenweefsel. Namiddaghitte. Diep in het glas koelt het ijs kostbare drankjes. Jonge grashalmen. Niet de kop in te drukken door geen duizendpoot. De waterkraan lekt. Roestvlekken wijzen op sleet. Telt ze de jaren? Bloedrood valt de zon in een hoek van het ma�sveld. Een jachthond hapt toe. De bergkoekoek roept tot vanbinnen zijn snavel langzaam gaat bloeden. Een sloep ligt verweerd in de schoot van een akker. O! D��r te sterven! Kijk, 'n bosanemoon! Haar uithoudingsvermogen grenst aan een wonder. Vannacht opgemerkt: een rijzende bleke maan die niet kleuren wou. Vijf luchtbelletjes. Zo leeg als de grote bek die het water dronk. Een blauwe steekvlam kleurt een parelwit wolkje. Een ballon stijgt op. Twee luchtbelletjes roerloos in het waterglas. Halfvol bleef het staan. Midden het landschap: twee bussels hooi naast een schelf. Of er iets scheef ging? Alsof het thuishoort tussen de tarwestrootjes: het loze aartje. Genoeg voor ��n schelf en voor twee dikke bussels: Meer hooi was er niet. Een grashopper hopt van een kei naar een zeepbel. Ze sprong meteen op. Vee samengetroept. Koeien wachten op water. Het gras kan groeien. Haarscherp staat een mes omgekeerd in een drinkglas, mikkend op leegte. Gegoten de bloemen. De kater buitengezet. En nu die regen. Bromvliegen alom. Beproefd tot het uiterste: iedere zenuw. Er zweeft in de lucht iets wat lijkt op een veertje. Zelfs de kat kijkt op. Harde geluiden: kampende ballen verslaan elkaars lichtgewicht. Het zielloze huis ginds op die heuvelkam; zelfs bomen tergend. De sloep glijdt voorbij. Tussen twee bruggen door flikkert het water. Het kommetje leeg: gulzig kamde de egel daarna nog het gras. Hoe dartel het schaap. Verlost uit zijn wolletje hupt het de wei door. Het muisje zit stil. Wat beweegt zijn de haartjes: ze vangen zonlicht. Moe zwemt het eendje naar de andere oever. Nergens een strohalm. Een schop van een schoen: een grasspriet voelde meteen hoe blind de mens is. Als de avondzon zich stervend wentelt in rood, schreien de daken. Drie houten brugjes. De heiligheid van het bos: drie vluchtheuveltjes. De grasplant treurt weg. Haar wortels smeekten vergeefs. Zelfs geen halm werd nat. Gemaaid is de ma�s. De natte kolven loven het warme schuurtje. Jong danst het twijgje. Van zoveel vogelgefluit barsten de knoppen. Het dampende paard kent van aarde de honger naar zaaier en zaad. Tussen de spleten van de verzadigde steen druppelt het water. Een boom vol vogels leeft van alle seizoenen het luidst in de lente. Drie bomen samen vertellen elk hun verhaal. Of er ��n luistert? Zand zucht op steengruis. Hoe het hunkert naar bosgrond om op te slapen Jonge knotwilgen. In de zon glanst een hakmes pas op snee gezet. Weer een regendag met niets dan vlagen gevuld. Ook weer geen lege. Bloesems op de harp. Alsof er geen wind bestaat liggen ze samen. Tussen twee grachten strekt blank de akker zich uit. Regen verliep zich. Heel lang geleden: gras dat ook dan verschroeide wanneer de maan scheen. Opeens is er licht. Verlost van zijn kreupelhout: herademt het bos. Twee waterwilgen. Door ��n en hetzelfde mes van hun kruin beroofd. Kaarslicht en rosse maan: het dansend vlammetje lokt achter glas-in-lood. Het waterpeil zakt. Slijkmossels zoeken de zee tussen twee grachten. Een kleine rivier bewandelt onvruchtbaar land tussen twee stromen. Een lapje weigrond. Nagelnieuwe prikkeldraad waarin plukjes wol. Drie witte keitjes vormen een duimbreed verhoog: het water huppelt. Op een cactusdoorn valt het licht van de leeslamp. Er gloeit een draad weg. Nevel te lande. Al wat een heuvel gelijkt wordt grens of dijkgrond. Er breekt een doorn af. Uren nadien zit een wesp op de wonde plek. Het poldergebied ademt water en licht uit: een keel als een zeef. Windvlaag en regen. In de houten wastobbe tolt een knijper rond. Speelse gedachten. Tussen drinkglas en wijnfles rolt een stopsel weg. Pijnboom in mistlaag. Diep in de groene toppen staan de naalden stijf. Het herfsttij rekt zich als een lenige kater. Een spin sluit zich in. Vannacht riep Shiki. Nergens was een berg te zien, maar de zon steeg op. Op ��n der bramen hangt nog een diepblauwe bes: alsof ze sneeuw ruikt. Zon en maan schijnen in ��n en hetzelfde ruim. E�n van hen wandelt. Zodra de nacht valt wordt de dakgoot een roepding waarin luid geschreeuw. Wolken vol regen. Appelbomen vol herfstwind. Niet ��n appel valt. Gordijnen waaien stof weg uit al hun gaten. De wastobbe wacht. Wasgoed op lijnen: als zwaluwen op een draad de vele knijpers. Mannengestalten. Waar rode appels hingen snerpt nu de boomzaag. Geladen de sloep met zeven zwarte mensen en ��n witte vis. Van vissers gehoord: nergens zo'n hevige dorst als op het water. Hevige windvlaag. Een drijfblad wervelt omhoog naar het oosten toe. Avondgloed zo fel dat het roodborstje huivert terwijl de zon zinkt. Er rinkelt een bel. Bij de buur valt een deur dicht. Een walnoot ploft neer. Op de vensterbank beweegt een stervend bloemblad. Valwind sluit het raam. Het ruikt naar kaneel en naar gestoofde peren. Het brood zal smaken. Er vallen zaadjes. Groeiwortels omhelzen warm een lapje bosgrond. Hoefslag van paarden ooit van ver goed te horen: de tijd verzwolg hem. Twee beukennootjes. Ze klampen zich aan de klei waarin ze vielen. 't Wandelbos loopt leeg. Onder de zool van een laars sterft een jonge bies. Avondgedachten. Nooit meer de slijpsteen horen noch het zingend wiel. De lamp geeft warmte. Ze gloeit al de hele dag uit al haar draden. Een veertje waait weg. Het nest is een poosje leeg tot de zon neerzinkt. Koeien verzieken. De oude omheining stikt in roestige draad. De koe graast niet meer. Het lege melkkannetje herinnert zich melk. In het winterlicht wiegt een wuivende riethalm. Wuift hij zichzelf warm? Maanschilfers glanzen tussen bies en gele lis: hoe klein de vijver. Een vliertak schaaft zich aan de rand van een dakgoot tot beiden glanzen. Loerend naar buiten de worm in het dode hout: alsof hij bang is. Glanzende koperkan. Op de warme vensterbank de vosbruine poes. Tussen de spleten waar de zon op adem komt: zingende krekels. In het karrenspoor onder het voorwiel geplet: een natte aardkluit. In nevel gehuld een open plek in het bos. E�n groot mysterie. Zoals buik en hals van een lege kogelfles: geestloos de dorpskom. Een takje raakt los. Meegevoerd met de herfstwind verliest het een blad. Even een kort geluid: het neerploffen van een noot. Bleek stijgt de maan op. 'n Tak tot het snoeimes: knoei niet met mijn bladeren, verkreupel ze niet. Roze avondlicht. Tussen de populieren een blauwe bosduif. Een kei zit vergroeid zijn gezicht tussen wat klei. Kijk, hoe hij ademt. De rijzende zon wuift met een lichtroze vlag. Hoe blauw de maan nog. Een den wou ik zijn midden andere dennen; nu ruik ik zuurkool. Ergens hoort Shiki de fluistering van het woud. Hoort hij dit besje? Hoort niemand bonzen mijn hart in deze sierpot? Bon.. bon.. bon.. bonsa�.. Vol najaarsnevel vullen velden hun longen. Klinkt daar een hoefslag? Met zomertarwe en velden vol klaprozen leek de maan bezaaid. De wind sluit zich in. In de kriepende staldeur vond hij een gaatje. Er wipt een spreeuw op. Een wolk achtervolgt een wolk. Ook zij wil vliegen. De roestbruine vlek op de klink van de zijdeur: geen hand slijt ze blank. Dauwdrop op distel. Pluisjes ademen traag dun morgenlicht in. Hoor hoe de boomzaag haar zang zingt in de takken eer ze gaat roesten. Het morgengeschal dat langs de huizen weerklinkt: kinderen rennend. Een paard kwam voorbij vlak naast de rode beukhaag: twee merels vechten. Rijk zonnegloren wedijvert met een goudvis: de vijver licht op. Decemberstilte. E�n sneeuwvlokje haalt de nacht uit zijn verstomming. Mos tussen spleten: het zoekt in de duisternis de weg naar het licht. Wind langs het glasraam. De wandklok stikt tussen stof dat niemand wegblaast. De bosbes is rijp. Straks krijgt de vos weer hagel en blauwe bonen. Twee oude schoenen liggen verweesd in het gras. Een kind raapt ze op. E�n vogelpootje om de halm op te rapen die daar geknakt ligt. Krakende schoenen. Het stroeve geluid houdt aan alsof leer zich wreekt. Een wondere maan. Alsof ze zilver opspaart voor boskabouters. Gehak in het bos. Kreten van vallende vogels? Krakende twijgen? Als oude mannen liggen drie grijze katers zon te vergaren. De cactusplant bloeit. E�n van haar stekels leunt pal tegen de ruit aan. Duimbreed het water. In vier vierkantjes bosgrond de adem van hout. Bijna identiek: een vierkantje zomerlicht een droomplekje woud. Een roestige klink. Alsof er geen huisdeur is waar iemand langs wil. Een boom ligt geveld. Langs een gespleten splinter vervloeit een lichtstraal. Languit op zijn rug bloeit nog even de fruitboom, daaronder sterft gras. Hoog zingt de grasmus. Op de rand van een aardkluit rusten haar poten. De graszode rilde. Haar wortels weenden vergeefs. Zelfs geen halm werd nat. Tussen twee grachten strekt blank de akker zich uit. Regen verliep zich. Bewaard uit het bos: een zalig toefje mosgroen om te bevoelen. Even nu slikken: door een vrouwmens gefolterd twee huisjesslakken. Twee dode dieren, ontzield liggen ze bijeen: wat heet hier mens zijn. De maan schreide mee. Wie sneed de slakken in twee? De schaar of de vrouw? Tijd om te rouwen. Tijdens het mediteren. wordt verdriet verwerkt. Drie houten brugjes. De heiligheid van het bos: drie vluchtheuveltjes. Uit het vuur gered; een verwrongen wandelstok die in het oog sprong. Zand tussen steengruis. Hoe het hunkert naar bosgrond om op te rusten. Laat avondgeluid dat doet denken aan stilte: er klept een klokje. Bewoond door een spin een piepklein restje braambos waar zelfs geen vlieg vliegt. Oude knotwilgen. In de zon glanst een hakmes nog maar pas gewet. Vroeg in het voorjaar de buurman en zijn witte poes in zijn kale tuin. Bloesems op de harp. Wanneer de bries ze ontdekt schuiven ze samen. Februarizon doet de tuin herademen. Er is getater. Heel lang geleden: gras dat ook dan verschroeide wanneer de maan scheen. Verwaaide zaden zullen nooit vogels kooien. Ze planten bomen. Opeens is er licht. Verlost van zijn kreupelhout herademt het bos. De polder ademt alsof er geen kans bestaat dat hij straks verzuipt. De duisternis valt. Het krijsend blad van de zaag schrijnt ook di� nog weg. De maan houdt zich schuil. Langs de dijk trapt een dromer in 'n plak koeiendrek! Een dag lang gefietst langs stijve populieren. Nu stijve benen. Naar zee toe gereisd, met blaren thuisgekomen onder de voeten. Een vogelbekje zuigt het sap uit de riethalm die daar geknakt ligt. Er viel een braambes op de neus van de egel; ze spatte uiteen. Er hapert een brief aan de poot van een bosduif zonder bestemming. Een welige tuin: tien groene vingers woelen de keien omhoog. Verlaten heuvel. De zon heeft weinig nodig om dood te bloeden. Een bijtje strijkt neer op de punt van een balpen. Helblauw vliegt het weg. Een witte vlinder in het bloemenbeet rustend op een blauwe steen. De spinnekop spint. Een takje basilicum went aan zijn schaduw. Wasgoed in de zon. Opeens pletst een regendrop op een rode jurk. Een sprinkhaan springt op. op ��n van de klaverblaadjes vervluchtigt wat vocht. Een lange drooglijn met welgeteld drie knijpers in de knijperbak. Een streepje maanlicht waar zopas nog kaarslicht was: wind weet wat hij wil. Gevouwen wasgoed, van alle knijpers verlost. Heet wacht het ijzer. Ai! Kunnen toeslaan zoals roofvogels toeslaan; nooit meer de prooi zijn. Mieren met vleugels die het tuinpad bevolken: Waarom kruipen ze? Er zijn gebeden. Er zijn stemmen van mensen. De stilte ziet af. De bieten blozen. Op de kar wacht geduldig een glanzende riek. Een vlekje lichtval: het lost zich op in het niets binnen een cirkel. Het ruikt naar bloesems. Zwaar zullen takken wegen. De fruitmanden ook. Een straat zonder groen. Tevergeefs druppelt regen tussen de stenen. Een deur valt in slot. Goudenregen raakt geklemd tussen vloer en plint. Bijna voltallig beginnen vogels hun vlucht. Wie overblijft wacht. Geluid in de ton: elke dag het opvullen van oude leegte. Kloppen doet de specht. Inschikkelijk laat de boom zijn binnenraam zien. Hoe rustig het meer. In de verte een zeiler met kriepende mast. Een brug naar de sla: onbevreesd kruipt een tuinslak over een riek weg. Geronk in de lucht. De ronkende poes ontwaakt. Kijkt op, ronkt verder. Hardhout is zeldzaam. Het zijn de stompe beitels die het verkerven. Geraniumrood, dicht bij de bosviooltjes, vrijt vlindergeel op. Te zien zijn nerven, daartussen verdween alles. Herfst vrat het bladgroen. De witte bergtop deelt de maan op in stukjes. De nacht eet roomtaart. Kamelen zwoegen. Een karavaan trekt voorbij een hoop beenderen. Woestijnzand legt zich, bedekt een dode kameel voorheen nog dorstig. Toen hij melk morste blafte de hond naar de maan: alsof het h��r schuld. De tere slak slaapt. Stevig vastgehecht hangt ze aan een ruwe muur. Om te bewaren: het lege slakkenhuisje dat ontroering wekt. Gekapte wilgen: het weggesleten kapmes zet aan tot gepeins. Windmolens op dreef, ooit uit het verre China naar hier toe gewaaid. Ha, die polderdijk, en dan die koe die verzuipt als ze geen haast maakt. Soms verschijnt Shiki in de vorm van een vogel. Ik bes herken hem. Po�tische vonk? Eerder een nachtgedachte gewijd aan de maan. Ooit al van geproefd, van 'gewone' po�zie? Blyth blijkbaar kan dat. Po�zie als boomschors. Hoe meer ze wordt ingekerfd hoe sterker ze groeit. Waarvan leeft haiku? Niet van valwind of maanlicht? Een kind toont de weg. Buson en Shiki samen op ��n boekenplank: kostbaar edel hout. Na de slagregen; nu ook nog hagelstenen op de parasol. Zelfs zonder herfstwind bereiken Shiki's verzen hun eindbestemming. Gebroken in stukken lijkt ze bijna een hostie; de heldere maan. Meloenen barsten. Een zichtbaar waterwonder bij volle maanlicht. De clivia bloeit. Haar leerachtige blaren versterken haar kleur. Er vliegen spaanders. Omgehakt worden eiken in hun volle bloei. Toen de boom omviel vielen meesjes uit hun nest pas twee weken oud. Tien diepe putten, boomstronken ernaast gezien. Alsof ze vuilnis. De bomen geveld. Hij klaagde zijn bitter leed: van Wilderode. Gezonde koeien? Bomen achter zijn woonhuis? 't Was t�veel gevraagd. Wonden veroorzaakt door het snijmes van de nacht. Mozart wordt balsem. Dertig pijnbomen. Snerpend geluid van de zaag. Dertig beweenden. Aan de wind ontsnapt het laatste toefje nesthaar. Of wou het hoger?